چند درصد از خانوار کم درآمد ایرانی به اینترنت دسترسی دارند؟

بانک جهانی در گزارشی تحت عنوان «فقر و توزیع رفاه» وضعیت درآمد و برخوداری خانوار‌های ایرانی از امکانات اولیه زندگی را در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۲۰ بررسی کرده است.

 این مقاله، دسترسی خانوار‌های فقیر و غیرفقیر ایرانی به امکانات اولیه زندگی نظیر «آب لوله‌کشی»، «برق»، «تلفن ثابت و همراه»، «اینترنت»، «فاضلاب شهری»، «حمام و سرویس بهداشتی» و «آشپزخانه» را بررسی کرده است. طبق یافته‌های بانک جهانی، در سال ۲۰۲۰ درصد بیش‌تری از خانوار‌های فقیر به تلفن همراه، اینترنت، فاضلاب، آب لوله‌کشی، سرویس بهداشتی و آشپزخانه نسبت به سال ۲۰۱۱ دسترسی پیدا کرده‌اند، اما میزان این برخورداری همچنان کمتر از خانوار‌های غیرفقیر است.

دسترسی ۲ درصد از فقرا به اینترنت در سال ۲۰۱۰

بانک جهانی در گزارش خود به بررسی یک دهه از اقتصاد ایران طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ میلادی پرداخته و وضعیت درآمدی و رفاه خانوار‌ها را در این بازه زمانی بررسی کرده است. در بخشی از این گزارش، دسترسی خانوار‌های فقیر و غیرفقیر به برخی امکانات اولیه زندگی نظیر «آب لوله‌کشی»، «برق»، «تلفن ثابت و همراه»، «اینترنت»، «فاضلاب شهری»، «حمام و سرویس بهداشتی» و «آشپزخانه» پرداخته شده است.

بر اساس این آمار، ۱۰۰ درصد از خانوار‌های «فقیر» و «غیرفقیر» در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به سیستم برق‌رسانی دسترسی داشته‌اند. این تنها امکانات رفاهی (utilities) است که به بهترین سطح رسیده است.

در مقابل، دسترسی خانوار‌ها به تلفن ثابت در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۰ کاهش یافته است. علت این مسئله می‌توان جایگزین‌شدن تلفن همراه باشد. برای مثال در سال ۲۰۱۰ حدود ۵۸ درصد از خانوار‌های فقیر از تلفن ثابت و ۷۸ درصد از آن‌ها از تلفن همراه استفاده می‌کردند. این نسبت در سال ۲۰۲۰ به ترتیب برابر با ۳۶ درصد و ۹۴ درصد شده است.

دسترسی خانواده‌های فقیر به اینترنت

مشاهدات بانک جهانی حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۰ تنها ۲ درصد از خانوار‌های «فقیر» به اینترنت دسترسی داشته‌اند در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۶۰ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که درصد خانوار‌های «غیرفقیر» استفاده‌کننده از اینترنت از ۱۵ درصد به ۷۵ درصد رسیده است؛ بنابراین وضعیت دسترسی به اینترنت در میان فقرا همچنان راه طویلی تا رسیدن به نقطه مطلوب در پیش دارد.

همچنین، دسترسی خانوار‌های فقیر به «حمام و سرویس بهداشتی» و «آشپزخانه مجزا» از کمتر از ۸۵ درصد در سال ۲۰۱۰ به بیش از ۹۰ درصد در سال ۲۰۲۰ رسیده است. این بهبود برای خانوار‌های غیرفقیر نیز رخ داده و سطح دسترسی آنان را از حدود ۹۵ درصد در سال ۲۰۱۰ به نزدیک ۱۰۰ درصد در سال ۲۰۲۰ رسانده است.

در نهایت، به نظر می‌رسد حوزه‌ای که هم برای خانوار‌های «فقیر» و هم خانوار‌های «غیرفقیر» نیاز به رسیدگی بیش‌تر دارد، دسترسی به «فاضلاب» است. منظور از دسترسی به فاضلاب این است که پساب تولیدشده توسط خانوار‌ها توسط یک سیستم لوله‌کشی جامع و اصلی جمع‌آوری شده و به یک مرکز تصفیه پس‌آب منتقل شود.

شواهد بانک جهانی نشان می‌دهد که دسترسی خانوار‌های «فقیر» به فاضلاب در سال ۲۰۱۰ حدود ۱۱ درصد بوده و در سال ۲۰۲۰ به ۲۱ درصد رسیده است. این نسبت برای خانوار‌های غیرفقیر از ۲۵ درصد به ۴۱ درصد افزایش یافته است.