خطر قطع جهانی اینترنت/ از آشوب اجتماعی تا نابودی اقتصاد؛ مهم ترین عواقب قطع موقت اینترنت چیست؟

انصار الله یمن در جدیدترین اطلاعیه خود به کشورهای غربی هشدار داده است که اگر جنگ در غزه متوقف نشود اینترنت جهانی را قطع خواهد کرد و دنیا باید برای عصر حجر واقعی خود را آماده کند. لازم به ذکر است که کابل های اینترنت جهانی که شرق و غرب را به هم متصل می کند از زیر دریا در باب المندب یمن می گذرد.

اگرچه بعید به نظر می رسد این تهدید عملی شود اما حتی اگر عملی هم شود، بعید است جریان اینترنت بیش از چند روز قطع  شود. با این حال، قطع چند روزه و حتی یک روزه اینترنت جهانی می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

به علت تهدید جدید یمن و داغ شدن بحث قطع اینترنت، قصد داریم پاسخی اجمالی به این پرسش دهیم که اگر اینترنت جهانی برای چند روز قطع شود چه اتفاق یا اتفاقاتی خواهد افتاد و در جهان چه تحولاتی رخ خواهد داد؟

شورش انسان های ایزوله؛ بزرگ ترین خطر قطع اینترنت

در سال ۲۰۲۳ فیلمی سینمایی با نام "جهان را بگذار و بگذر" (leave the world behind ) ساخته شده که تا حدی به این موضوع می پردازد. این فیلم به کارگردانی سم اسماعیل است و بر اساس رمانی با همین نام، نوشته رومان آلام ساخته شده است. باراک اوباما، رئیس جمهور اسبق آمریکا عاشق این رمان است و در ساخت فیلم سینمایی نیز به عنوان مشاور با سم اسماعیل همکاری کرده است.

این فیلم داستان یک خانواده را روایت می کند که برای تعطیلات راهی یک منطقه ویلایی و ساحلی دور از شهر شده اند. آنها در حال تفریح هستند که ناگهان اینترنت به طور کامل قطع شده و ارتباطات به طور کامل از بین می رود. نویسنده رمان و سازندگان فیلم معتقدند قطع اینترنت به قطع ارتباطات منجر شده و این امر نیز خود به جنگ و درگیری خانواده ها و انسان ها با هم منجر می گردد. در پایان فیلم شهر کنار منطقه ساحلی چنان نشان داده می شود که گویی درگیر جنگ داخلی شده است. صدای انفجار و جیغ و تفنگ به گوش می رسد و از ساختمان ها دود بلند می شود؛ گویی همه به جان هم افتاده اند.

شاید تصویر ارائه شده در فیلم "جهان را بگذار و بگذر" کمی غلو شده باشد اما تا حدی واقعیت را نشان می دهد. آشوب مهم ترین عارضه قطع اینترنت است. بدون اینترنت، ارتباطات قطع می شود و افراد از حال هم و وقایع دنیا باخبر نخواهند بود و این امر خود، باعث می شود در افرادی که به فقدان اطلاعات و زندگی ماقبل مدرن عادت ندارند، نوعی حس ناامنی به وجود آمده و شروع به کارهای جنون آمیز کنند.

 بدون اینترنت احتمالا صف های پمپ بنزین شلوغ شوند، بانک ها پر از آدم شده و خیابان ها قفل شوند. این در حالی است که بدون اینترنت نه بانک ها می توانند خدمات ارائه دهند و نه پمپ بنزین ها کار می کنند و این مسأله وضع را بدتر می کند. این امر می تواند این توهم را در انسان ها به وجود آورد که جهان در حال نابودی است و یا اتفاق شومی در حال وقوع است و همین مساله بیشتر به شورش و آشوب و آنارشیسم اجتماعی منجر می شود‌.

داده‌گرایی و اختلال اینترنت جهانی

اما این فقط یک وجه قضیه است. قطع چند روزه اینترنت می تواند فاجعه بزرگتری رقم بزند. دنیای امروز ما بیش از همیشه به اینترنت وابسته است و اختلال در اینترنت به اختلال کامل  زندگی ما انسان ها می انجامد. 

قطع یک روزه اینترنت می تواند اقتصاد جهانی را که به طور کامل به اینترنت وابسته است مختل کند. بدون اینترنت، بازار بورس، سهام، نظام بانکی و اعتبارات بی معنی خواهند بود و همگی دچار رکود مطلق می شوند.

یووال نوح هراری، نویسنده کتاب "انسان خداگونه" معتقد است عصر جدید حیات انسانی عصر "داده‌گرایی" (dataism) است. در این عصر، داده های اطلاعاتی زندگی انسان ها را می سازند و این داده ها نیز توسط هوش مصنوعی تحلیل شده و به حیات انسان ها جهت می دهند. قطع اینترنت به معنی عدم دسترسی به اطلاعات است و این امر زندگی را به طور کامل مختل می کند. انسان های امروزی بدون موتورهای جستجوگر، انواع مختلف جی پی اس ها، ویکی‌پدیا، اپلیکیشن های بانکی و حسابداری و ... نمی تواند هیچ کاری کنند و تقریبا زندگی شان تعطیل می شود.

همچنین، بازارهای بزرگ، ساختار سیاسی کشورها و دنیا، نهادهای مختلف خدماتی و تقریبا هر ارگان مهمی، بر شبکه ذخیره اطلاعات اینترنت متکی است. اینترنت حافظه دنیا است و تبدیل به بزرگترین آرشیو دنیا شده است. اگر روزی معماران مصری به کتابخانه سلطنتی فرعون می رفتند تا درباره چگونگی ساخت ابنیه اطلاعات کسب کنند و کشاورزان آشوری به الواح کتابخانه آشور بانیپال رجوع می کردند تا قواعد کشاورزی را فرا بگیرند، امروز ارگان های مختلف با یک کلیک وارد آرشیو جهانی اینترنت می شوند تا اطلاعات کسب کرده و بتوانند کار خود را پیش ببرند اما با قطع اینترنت، این آرشیو جهانی از کار می افتد و جهان به طور کامل در سکون مطلق قرار می گیرد.

در این وضعیت، انسان ها مجبورند بر اساس دانسته ها و داده های خود زندگی کرده و اینترنت را فراموش کنند. در این جهان، فردی موفق تر است که مهارت های بیشتری بلد است و کمتر به اینترنت وابستگی دارد.

روزگار انسانی که در ید قدرت نت جهانی است

قطع اینترنت می تواند آسیب های دیگری هم داشته باشد. با اختلال در جی پی اس ها و ابزارهای ارتباطی هواپیماها و قطارها از کار می افتند، آموزش به طور کامل مختل می شود، خرید و فروش آنلاین تعطیل شده و حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد از کسب و کارها تعطیل می شوند، بسیاری از لوازم خانگی که مدرن بوده و با اینترنت کار می کنند مختل می شوند و ... .

آنچه مشخص است این است که اتکا و وابستگی بشر به اینترنت هر سال بیشتر از سال قبل می شود و اختلال در شبکه جهانی اینترنت هر روز مخرب تر از سال قبل می گردد. برای مثال، اگر اینترنت در سال ۲۰۰۰ قطع می شد به مراتب آسیب کمتری به جامعه بشری وارد می آمد تا اینکه در سال ۲۰۱۰ قطع می گردید. همچنین، قطع اینترنت در سال ۲۰۲۰ به مراتب وحشتناک تر از قطع اینترنت در سال ۲۰۱۰ است.