آقای فرزین! این حرف ها درباره قیمت دلار که درون تاکسی ها زده می شود، در شان شماست نیست

در آخرین روزهای سال ۲۰۲۴، درحالی‌که همه رؤسای کل بانک مرکزی جهان در حال ارزیابی سیاست‌های پولی و ارزی خود برای سال۲۰۲۵ هستند؛ محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران هم در مرکز مبادله ارز و طلا شگفتی سال میلادی را رقم زد.

اگر اسم فرزین و رئیس کل بانک مرکزی از این سخنان حذف شود، گمان می‌کنیم که این اظهارات از سوی فردی غیرمطلع به سیاست‌های پولی و ارزی بیان می‌شود؛ اما شگفتی‌برانگیز در اینجاست که این سخن نه از سوی افراد غیرمطلع و غیرکارشناس که یادآور صحبت‌های درون تاکسی‌هاست، بلکه از سوی رئیس کل بانک مرکزی ایران بیان می‌شود؛ نهادی که سیاستگذار پولی و مسئول کنترل نرخ تورم و حفظ ارزش پول ملی است.

متهم کردن دست‌های بیرونی در بازار ارز و طلا در ایران – در سیاست و اقتصاد ایران – ید طولایی دارد. در اواخر دهه ۱۳۸۰ و اوایل ۱۳۹۰ – یعنی مهرماه ۱۳۹۱ –معاون اول محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت،  در جمع خبرنگاران عامل افزایش قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد ارز که از حدود ۲۰۰۰ تومان به حدود ۳۰۰۰ تومان رسیده بود را نه سیاست‌های ارزی یا تحریم که اتفاقاً هم تشدید می‌شد بلکه فردی به اسم «جمشید بسم‌الله» دانسته بود که به گفته وی صبح به صبح – آن هم  قبل از شروع ساعات کاری بازار - روی چهارپایه در جلوی صرافی خود می‌رود و قیمت جدید را اعلام می‌کند.

در «سفر لاویان» کتاب عهد عتیق از حیوانی به نام «بز طلیعه» نام می‌برند. بزی که بار گناهان دیگران بر او تحمیل و از جامعه رانده می‌شود. به نظر می‌آید که این سیاست یعنی پیدا کردن «بز طلیعه»  در اقتصاد ایران داستان بلندی دارد. هر زمان که مسئولان دچار کاستی می‌شوند و یا جرأت بیان دلایل و ریشه‌های کاستی را ندارند و یا نمی‌خواهند قصور خود را باور کنند به دنبال «بز طلیعه» می‌گردند تا بار گناهان و قصور خود را بر گردن او بیاندازند.

«بزهای طلیعه» اقتصاد ایران یک زمانی «جمشید بسم‌الله» بود، زمانی دیگر «وحید مظلومین» و این بار کانال تلگرامی «بن‌بست». زمانی که فرزین کانال تلگرامی «بن‌بست» را مسئول نوسانات ارزی ایران معرفی می‌کرد قیمت هر دلار آمریکا بالغ بر ۷۹ هزار تومان شده بود. امروز این قیمت به بیش از ۸۱ هزار تومان رسیده  و برآوردها از چالش‌های اقتصاد ایران حاکی از افزایش بیشتر آن در ماه‌های بعد است.

از سال ۱۳۹۱ که جمشید بسم‌الله عامل افزایش قیمت هر دلار آمریکا به ۳۰۰۰ تومان شده بود تا زمان وحید مظلومین، سال ۱۳۹۷، که قیمت هر دلار آمریکا به حدود ۷۰۰۰ تومان رسید، شش سال گذشته بود. از زمان وحید مظلومین که قیمت دلار آمریکا ۷۰۰۰ تومان بود تا امسال هم که قیمت دلار آمریکا ۸۰ هزار تومان است و متهم اصلی آن کانال تلگرامی «بن‌بست» است، دوباره شش سال گذشته. در زمان وحید مظلومین قیمت هر سکه طلا به ۴میلیون تومان رسیده بود و الان قیمت هر  قطعه سکه طلا به بیش از ۵۷میلیون تومان!