چرایی لغو اولین فروش خودرو در سال ۱۴۰۳؛ پای چه سناریوهایی وسط است؟

گرچه پیش از این اعلام شده بود که ثبت‌نام برای چهار محصول گروه خودروسازی سایپا که دارای ظرفیت خالی از مرحله‌ قبلی عرضه بود، از ساعت ۱۱ روز گذشته آغاز می‌شود، اما با رسیدن به روز مقرر، این شرکت اعلام کرد این مرحله از فروش فعلا لغو شده؛ حال آنکه زمان مشخصی نیز برای برگزاری دوباره آن اعلام نکرد.

طبق اطلاعیه این شرکت که در رسانه‌ها بازنشر شده، مشکلات سیستمی دلیل لغو طرح‌های فروش فوری و پیش‌فروش سایپا به مناسبت عید فطر بوده است.

اما نگاهی به سابقه چنین مشکلاتی نشان می‌دهد که عموما این دست از چالش‌ها نه باعث لغو کل طرح فروش بلکه تنها موجب تاخیری چندساعته یا نهایتا چندروزه می‌شد، اما این بار خودروساز طرح فروش عید فطر را به‌کلی لغو کرده است. بنابراین می‌توان سناریوهای دیگری را برای علت اصلی تصمیم این خودروساز برای لغو طرح فروش محصولات خود در نظر گرفت. بعد از مشکلات سیستمی می‌توان سه سناریوی دیگر را نیز در این مورد مطرح کرد. یکی از این موارد انتظار خودروساز برای رشد قیمت است. از اردیبهشت ماه سال گذشته که آخرین قیمت‌گذاری انجام شد، تاکنون شاهد اعلام قیمت‌های جدید نبوده‌ایم. انتظارها بر این است که قیمت‌گذاری جدید در آینده‌ای نزدیک انجام شود؛ بنابراین ممکن است خودروساز که افزایش قیمت محصولات خود را قریب‌الوقوع می‌بیند، تا قیمت‌گذاری جدید برای عرضه دوباره صبر کند.

سناریوی سومی که می‌تواند مطرح باشد، امکان دخالت سیاستگذار است. اواخر سال گذشته دو خودروساز بزرگ کشور توانستند برای تعدادی از محصولات خود مجوز اجرای طرح فروش و ثبت‌نام، خارج از فرآیند سامانه یکپارچه فروش را کسب کنند که سایپا بخشی از آن را نیز اجرایی کرد؛ اما همچنان سیاستگذار مایل است فروش خودروها در سامانه یکپارچه انجام شود. بنابراین می‌توان این فرض را هم در نظر گرفت که ممکن است سیاستگذار برای این مرحله از فروش کارشکنی‌هایی را انجام داده باشد که منجر به لغو این طرح شود، به این امید که بتواند دوباره فروش خودرو را در سامانه یکپارچه متمرکز کند. احتمال چهارم هم به مشکلات داخلی شرکت خودروساز برمی‌گردد که موجب شده فعلا این خودروساز آمادگی اجرای طرح فروش فوری و پیش‌فروشی را که اعلام کرده بود، نداشته باشد.

به هر حال ملغی شدن این طرح آن هم در آغازین روز فروش، سوالات زیادی را ایجاد و افراد بسیاری را ناامید کرد. به عبارت دیگر لغو طرح‌های فروش مذکور درحالی رخ داد که پیش‌بینی می‌شد به دو دلیل استقبال زیادی از آن شکل بگیرد؛ یکی از این موارد موج جدید رشد قیمت در بازار است. رشد نرخ دلار از ابتدای امسال باعث شد قیمت خودرو در بازار نیز افزایشی شود، بنابراین اختلاف بین قیمت کارخانه و بهای محصول در بازار رو به رشد رفت. در چنین شرایطی متقاضیان خرید خودرو امید داشتند که با طرح فروش سایپا برای عید فطر بتوانند خودروی مورد نیاز خود را به قیمت کارخانه خریداری کنند.

علت دیگری هم که می‌توانست موجب رشد استقبال از این طرح فروش باشد تورم انتظاری خریداران است. در واقع بسیاری از فعالان بازار انتظار دارند که در ماه‌های پیش رو موج تورمی جدیدی در پیش باشد و قیمت خودرو نیز در بازار دچار رشد بیشتری شود. از طرف دیگر همان‌گونه که خودروساز انتظار رشد قیمت رسمی خودرو در کارخانه را دارد، متقاضیان نیز این تصور را دارند که سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به‌زودی قیمت‌های جدید خودرو را تعیین و اعلام خواهد کرد. بنابراین افراد سعی می‌کنند هرچه زودتر دست به خرید خودرو بزنند تا پیش از رشد قیمت بازار و قیمت کارخانه‌ای خودرو، خرید خود را انجام داده باشند. بنابراین می‌توان گفت اگر طرح فروش سایپا لغو نمی‌شد احتمالا استقبال گسترده‌ای در انتظار آن بود.