ویژگی های عاطفی کودکان تیزهوش کدامند؟

کودکانی با ظرفیت بالای هوش یا به اصطلاح  تیزهوش، خیلی سریع یک مطلب آموزشی را یاد می گیرند و با بهره هوشی بالایی که دارند، به نسبت همسالان خود در محیط های آموزشی می درخشند.  با این حال، همه چیز برای شان ساده نیست. در واقع، اگرچه آنها ممکن است سریعتر از همسالان خود پیشرفت کنند، اما اغلب برای مدیریت احساسات و مقابله با موقعیت های اجتماعی خاص نیاز به حمایت دارند.

علاوه بر این، پیچیدگی رشد آنها نه تنها در عقل شان، بلکه در زمینه عواطف شان نیز قابل مشاهده است. به عنوان مثال، آنها اغلب در موقعیت‌هایی اجتماعی آمادگی لازم را برای مدیریت عواطف شان ندارند.

در واقع،  احساسات و عواطف آنها از دیگران در یک جمع کمتر یا بیشتر نیست، بلکه این شدت و عمق احساسات شان است که متمایزشان می کند. احساسات این کودکان بسیار صریح تر، نافذتر، شدیدتر و پیچیده تر از دیگران است.

کودکان تیزهوش از نظر عاطفی نسبت به محیط خود حساس تر هستند.

بچه های با استعداد

همه بچه های با استعداد و باهوش همه مثل هم نیستند. هر یک از آنها ویژگی های خاص خود را دارند که آنها را خاص و متمایز می کند. با این حال، مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که برخی ویژگی ها درآنها مشترک است.

در اینجا به برخی از این ویژگی ها برگرفته از پژوهش های  کلارک (2008) اشاره می کنیم: 

ویژگی های شناختی

- تفکر انتزاعی بالا

- علاقه به حل مسئله
- عادات زیاد خواندن
- دایره لغات گسترده
- کنجکاوی فکری
- تفکر انتقادی، شک و انتقاد از خود
- رفتار هدفمند
- توانایی مطالعه مستقل
- تنوع علایق و توانایی ها

ویژگی های خلاقانه

- خلاقیت و قدرت نوآوری بالا
- حس شوخ طبعی خوب
- قوه تخیل خوب
- انعطاف پذیری
- بی توجهی به هنجارهای اجتماعی
- تعهد به کار خود انتخابی
- پاسخگویی بالا به تاثیراتی که از محیط بیرون می گیرد

ویژگی های عاطفی

 - شدت احساسی غیرمعمول
- حساسیت یا همدلی نسبت به احساسات دیگران
- توقعات بالا از خود و دیگران
- خودآگاهی بیشتر
- نیاز به حمایت عاطفی
- نیاز به انسجام بین ارزش های انتزاعی و اعمال شخصی
- سطوح پیشرفته قضاوت اخلاقی
- آرمان گرایی و احساس عدالت

ویژگی های رفتاری

- خودانگیختگی
- اشتیاق
- روی علایق خود متمرکز شدند
- فوق العاده پر انرژی
- به خواب یا استراحت کمی نیاز دارید
- مدام سوال بپرسید
- کنجکاوی سیری ناپذیر
- تکانشی، مضطرب و پر انرژی
- سطوح بالای سرخوردگی
- خلق و خوی فرار، به ویژه از نظر درک شکست

اکنون که با توجه به ویژگی های ذکر شده در فوق ویژگی های مشخص یک کودک با استعداد را شناختیم، دقیق تر بر ابعاد عاطفی شان تمرکز می کنیم.

بُعد عاطفی کودکان تیزهوش

بسیاری از مردم این طور فکر می کنند که کودکان با استعداد، درونگراهای کوچکی هستند که بیشتر دوست دارند تنها باشند؛ یا اینکه بر این باورند که بچه های باهوش نسبتاً عصبی و نامهربانند.

 بهتراست بدانید که این کلیشه های فکری اغلب نادرستند. مطالعات نشان می دهند این پیش داوری‌ها در مورد کودکان بااستعداد در بستر جامعه تداوم می یابند و به این تفکر عمومی  که بچه های بااستعداد در ارتباطات اجتماعی شان مشکل دارند، دامن می زنند.

کودکان تیزهوش نه گوشه گیرند و نه در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند؛ آنها آن طور که عوام باور دارند نه مضطربند ، نه افسرده  و نه تمایلی  به خودکشی دارند. در واقع، افراد با استعداد، کمتر مستعد افسردگی، اضطراب یا خودکشی اند (ریس و رنزولی، 2004؛ مارتین و همکاران، 2010؛ اکلوند و همکاران، 2015).

کودکان باهوش به اندازه کودکان عادی وظیفه شناسند و مهارت های اجتماعی را به خوبی هر فردی با توانایی های فکری متوسط کسب و اجرا می کنند (بادسون، 2016).

پرواضح است که همه کودکان تیزهوش در ابعاد عاطفی و اجتماعی خوب نیستند، درست به همان اندازه که همه افراد عادی، از نظر فکری، نمی دانند چگونه با احساسات خود کنار بیایند.

چیزی که می خواهیم در اینجا بر آن تأکید کنیم این است که همه کودکان با استعداد مشکلات عاطفی و اجتماعی را تجربه نمی کنند. تحقیقات درباره برخی از مشکلات عاطفی که کودکان با استعداد ممکن است داشته باشند، نشان می دهد که بسیاری از یافته ها قابل تعمیم نیستند و از فردی به فردی تغییر می کنند و همه کودکان با استعداد مثل هم نیستند.

کودکان با استعداد تمایل به کمال گرا بودن دارند و به شدت نگران این مسأله هستند:

تحقیقات چه چیزی را نشان می دهند؟
تحقیقات در مورد کودکان تیزهوش نتایج زیر را به همراه داشت:

-- کودکان تیزهوش از نظر عاطفی و فیزیولوژیکی به محیط خود حساسیت بالاتری نشان می دهند.

-- کودکان تیزهوش (9 تا 15 ساله) کمتر برای خودشان ارزش قائلند و بر همین اساس در برابر عدم تعادل عاطفی آسیب پذیرند. پسرها بیشتر از دخترها مشکلات رفتاری و عاطفی را تجربه می کنند.

-- کودکان تیزهوش بیشتر درون گرا هستند .علاوه بر این، با افزایش سن، سطح همدلی و مهارت های اجتماعی آنها کاهش می یابد.

-- کودکان  تیزهوش حالت های خلقی منفی بالاتری دارند.  این کودکان نسبت به دانش آموزانی که کم استعدادترند، شادی و عواطف خود را کمتر بروز می دهند.

-- کودکان تیزهوش نگران نمرات شان در مدرسه اند. از آنجا که کمال گرا هستند، این نگرانی را در سطوح دیگری نیز تسری  می دهند.

-- کودکان تیزهوش کمتر از بقیه کودکان به مراقبت جسمانی از خود توجه نشان می دهند.

همانطور که می بینید، هیچ قانون قطعی و صریحی وجود ندارد که بتوان آن را به همه کودکان با استعداد تعمیم داد. برخی از تحقیقات نتایجی را ارائه می دهند که با فرضیه آسیب پذیری بیشتر در برابر اختلالات اضطرابی و خلقی سازگار است. از سوی دیگر، تحقیقاتی دیگر داده هایی ارائه می دهند که این فرضیه را رد می کنند. 

بنابراین، این مطالعات به ما اجازه می دهد تا تأیید کنیم که کودکان تیزهوش ممکن است مشکلات عاطفی را تجربه کنند یا نکنند، درست مانند کودکان غیر تیزهوش. در واقع، همیشه باید به خاطر داشت که همه یکسان نیستند. به عنوان مثال، همه ما در برخی از ویژگی های عاطفی قوی تر از دیگران هستیم.